Dit artikel gaat over een installatieschema waarbij een inspecteur commentaar heeft gegeven. Dit schema is al eerder op LinkedIn gedeeld en vanuit de markt is er volop gereageerd. Ook door experts met een heldere uitleg. Die inzichten wil ik graag in dit artikel bundelen, met dank aan de mensen die gereageerd hebben.

Auteur: Rob Kaspers

Figuur 1: in de correctie worden belastingstromen en invoedende stromen bij elkaar opgeteld.

Een tijdje terug heb ik het schema in figuur 1 gedeeld op LinkedIn met de onderstaande gegevens, omschrijving en vragen: ‘Dit schema kreeg ik van een cursist (installateur) tijdens een cursus NEN 1010. Een inspecteur heeft in blauw (groot en vet lettertype) berekeningen gemaakt en in rood correcties aangegeven in het kader van de "NEN 1010 eerste inspectie".

Voor het geval het op de tekening niet goed te zien is:

• Hoofdzekering 250 A
• Hoofdschakelaar 400 A
• Rail 400 A (wordt als fout gezien, rood omcirkeld)
• I_totaal = 250 A + 254 A = 504 A
• I_max = 4 x 63,5 A = 254 A
• 44 kVA komt overeen met 63,5 A (3 fasen)

Puur ter lering voor iedereen die in deze markt/materie zit: geef je mening eens over de redenatie die de inspecteur heeft gehanteerd. Waar ben je het mee eens, waar ben je het niet mee eens en waarom?’

Waar ik door werd getriggerd

Mijn interesse ging uit naar de volgende gedachte van de inspecteur: I_totaal = 250 A + 254 A = 504 A I_max = 4 x 63,5 A = 254 A Op basis van bovenstaande werd de conclusie getrokken dat de 400 A rail niet geschikt zou zijn voor de totaal afgebeelde installatie.

Vanuit de markt is er volop gereageerd (item op LinkedIn). Ook door experts met een heldere uitleg. Die inzichten wil ik graag in dit artikel bundelen, met dank aan de mensen die gereageerd hebben. Wat ik erg zinvol vond aan de reacties is dat de meerdere correcte reacties die elk vanuit een ander invalshoek zijn bekeken, elkaar als puzzelstukjes aanvullen.

Eerst twee uitgangspunten

De gelijkspanning die door de panelen worden opgewekt, worden door de omvormer omgezet in een 1-fase wisselspanning van ongeveer 230 V, of een 3-fase wisselspanning van ongeveer 400 V. Niet precies die waarden, maar waarden die net boven de lokale netspanning liggen. Dat is nodig omdat er anders niet terug geleverd zou kunnen worden aan het net. Verder weten we dat de stroom de weg van de minste weerstand kiest. De stroom zal dus eerst naar de gebruikers gaan en het overschot aan stroom gaat het net op om vervolgens het dichtstbijzijnde tekort op te vullen.

Terug naar de rekensom

De inspecteur heeft de I_max van 254 A opgeteld bij de In van de 250 A hoofdzekering. Dit met de gedachte: vanuit het net kan er maximaal 250 A worden geleverd. De omvormers kunnen bij elkaar opgeteld 254 A leveren. Dat betekent dat er bij elkaar opgeteld een stroom van I_totaal = 250 A + 254 A = 504 A door de rail zou kunnen lopen.

Figuur 2: Deze redenatie klopt niet. De In van 250 A en I_max van 254 A kun je hier niet bij elkaar optellen.

Wellicht dat de inspecteur rekening heeft gehouden met een toekomstige uitbreiding die zou leiden tot een belastingstroom van 504 A. Dat zou dan een uitbreiding van meer dan 500% zijn, terwijl die nuance door de betreffende inspecteur niet is gemaakt. De installatie werd onterecht afgekeurd, vanwege de In van 400 A van de rail, in combinatie met de I_totaal van 504 A.

Als de zon volop schijnt en de belasting is maximaal, dan lopen de stromen als in figuur 2. Er gaat 98 A naar de belasting en 156 A wordt terug geleverd.

Figuur 3: Volop zon en maximale belasting

Een selectie van de commentaren

Commentaren op LinkedIn heb ik voor dit artikel geredigeerd en ingekort. De originele commentaren zijn op LinkedIn te zien via onderstaande link: Optellen van belastingstromen en invoedende stromen in de PV-installatie

Richard Cozijn: ‘Het railsysteem dient uitgelegd te worden op de hoogst voorkomende stroom, in dit geval de 254 A PV-stroom, dus is een 400 A railsysteem prima.’ Dat is duidelijk te zien in figuur 3.

Richard Cozijn: ‘Als de verdeler is aangesloten volgens schema, zit de belasting tussen de netvoeding en de PV-voeding in en kunnen er geen optellende stromen optreden.’ Figuur 3 is niet getekend volgens het oorspronkelijke schema in figuur 1. In Figuur 4 is dat wel het geval. Dus ook als de belasting na een fikse uitbreiding tot 504 A is opgelopen, kan die opgetelde stroom niet door de rail lopen. Dat was een mooie conclusie van Richard Cozijn.

Figuur 4: Volop zon en maximale belasting na uitbreiding, met belasting tussen de netvoeding en de PV-voeding

Henk van den Herik: ‘Het optellen van “afname” stromen en “invoedende” stromen wordt helaas door meerdere inspecteurs gedaan. Hierdoor worden er onterecht op dit punt installaties afgekeurd. Bij een 254 A PV-stroom bij volledige opwekking en geen enkele afname in de installatie zullen de hoofdzekeringen in dit geval overbelast kunnen raken. Met het plaatsen van een dynamische regeling kan ook deze stroom onder controle worden gehouden.’

Zie voor meer informatie over Dynamische vermogensbegrenzing en SCOPE 12: https://alius.nl/nieuws/dynamische-vermogensbegrenzing-scope-12

Figuur 5: Volop zon en geen belasting